Marcel Möring interviewt Louise O. Fresco en René van Stipriaan

Kruiden, kokkels en kippen - Louise O. Fresco

Slechts zelden komen wetenschappelijke ontdekkingen tot stand door een eenmalige geniale ingeving. Veel vaker gaat het om hard werk, gelukte en mislukte experimenten, dwaalsporen en toeval. In Kruiden, kokkels en kippen. Wetenschap als ontdekkingsreis geeft Louise O. Fresco twee schitterende voorbeelden. Georg Rumphius was een Duitse amateurbioloog in dienst van de VOC die ondanks de dood van zijn vrouw en dochter bij een aardbeving, blindheid, het verlies van zijn manuscripten bij een grote brand én het zinken van het schip met de exemplaren van zijn Kruidboek postuum toch wereldberoemd werd en later Linnaeus zou inspireren. De arts Christiaan Eijkman ontdekte twee eeuwen later bij toeval het bestaan van gebreksziektes en de rol van vitamines bij de gezondheid van kippen, waarvoor hij (en niet zijn naaste collega die de hypothese had geopperd) de Nobelprijs ontving. 

Wetenschap is het verhaal van mensen getekend door doorzettingsvermogen en tegenslag, geduld en ongeduld, concurrentie, miskenning en erkenning – maar altijd weer vanuit het verlangen om de wereld te begrijpen. Via Rumphius en Eijkman brengt Louise Fresco een eerbetoon aan alle onderzoekers van vroeger en nu. 

Louise O. Fresco (1952) is schrijver, wetenschapper en columnist voor NRC. Haar recentste boeken zijn de roman De plantenjager uit Leningrad en Ons voedsel. 

Het reisboek van Willem van Oranje - René van Stipriaan

Vanaf het moment dat Willem van Oranje op zijn elfde het ouderlijk huis verliet, was hij altijd onderweg. Hij woonde nu eens in Breda, dan weer in Brussel, Delft, Vlissingen, Geertruidenberg of Antwerpen. Al in zijn jeugd bracht hij veel tijd door op het slagveld, maakte hij lange veldtochten, en was hij betrokken bij belegeringen en verwoestingen. Tegelijkertijd zette hij nieuwe steden op de kaart, stichtte hij scholen en nam hij het initiatief tot de oprichting van de Universiteit van Leiden.

Het reisboek van Willem van Oranje geeft aan de hand van kaarten en vele illustraties een beeld van een opwindend en rusteloos bestaan. In zijn leven legde Willem van Oranje vele tienduizenden kilometers af, te paard of in een koets. En dat in een tijd dat de meeste mensen hun geboortestreek zelden of nooit verlieten. Het reisboek is tevens een gids langs de landschappen en gebouwen die door Willem van Oranje hun vorm kregen, en laat zien met welke uithoeken van Europa hij in contact stond, van Lissabon tot Constantinopel, en van Kopenhagen tot Rome. Ook biedt Het reisboek een vogelvlucht over de vele brandhaarden in de beginjaren van de Nederlandse Opstand: van Heiligerlee en Jemmingen tot Gent en Brugge.

Oranje-biograaf René van Stipriaan volgde de Vader des Vaderlands door Europa en deed onderzoek naar de historische locaties die hij bezocht. Hoe zag de wereld van Willem van Oranje eruit – en wat is er nog van over? In Het reisboek van Willem van Oranje neemt hij de lezer mee op een hallucinerende reis terug in de tijd.

Rene van Stipriaan (1959) is cultuurhistoricus, deskundig op het terrein van de zestiende en zeventiende eeuw. Hij stelde met Geert Mak Ooggetuigen van de wereldgeschiedenis samen en met Luc Panhuysen Ooggetuigen van de Tachtigjarige Oorlog. Veel succes oogstte hij ook met Het volle leven, over de Nederlandse literatuur en cultuur ten tijde van de Republiek, De hartenjager, zijn biografie van Gerbrandt Adriaensz. Bredero en, onlangs, De zwijger, zijn biografie van Willem van Oranje, waarvan al meer dan 20.000 exemplaren werden verkocht.

Eureka!

In 2023 is het jaarthema van de Maand van de Geschiedenis Eureka!. Innovatie is van alle tijden. Daarom brengen we deze oktobermaand een ode aan de makers van de vooruitgang, de architecten van de wereld van morgen. Aan de alfa’s en de bèta’s, de boekenwurmen en de avonturiers. Da Vinci, Spinoza, Einstein: sommigen worden wereldberoemd. Velen blijven onbekend. Van cassette tot chipmachine en van Deltawerken tot microscoop. De wetenschap biedt oplossingen en hoop, maar ligt ook onder vuur.